Dbanie o czystość i przeprowadzanie dezynfekcji pomieszczeń i powierzchni to ważny element higieny i zdrowia w kontekście ochrony przed chorobami zakaźnymi. Ma to znaczenie nie tylko w czasie pandemii COVID-19, ale również na co dzień, bo przecież wirus SARS-CoV-2 nie jest jedynym, który stanowi zagrożenie mikrobiologiczne. Poznaj metody dezynfekcji i dowiedz się, jak robić to skutecznie, by ustrzec siebie i odwiedzających Cię gości.
Dezynfekcja, czyli jak zmniejszyć ryzyko przenoszenia chorób?
Dezynfekcja jest procesem polegającym na ograniczeniu i unieszkodliwieniu mikroorganizmów w takim stopniu, by nie były zagrożeniem dla życia i zdrowia. Poszczególne metody i rodzaje dezynfekcji unieszkodliwiają różne czynniki chorobotwórcze i w odmiennym stopniu, dlatego czasami, by uzyskać jak najlepszy efekt trzeba użyć więcej niż jednej metody. Dezynfekcja nie jest procesem, który całkowicie unicestwia wszystkie mikroorganizmy, a jedynie uniemożliwia lub ogranicza ryzyko infekcji. Za całkowite wyjałowienie, czyli pozbycie się wszystkich mikroorganizmów odpowiada proces sterylizacji.
Metody dezynfekcji domowej
Na potrzeby domowe, a także w lokalach gastronomicznych i usługowych oraz w podobnych pomieszczeniach wystarczą metody dezynfekcji przeznaczone do codziennych zastosowań, nie ma potrzeby medycznej sterylizacji.
Sposoby dezynfekcji zależą od rodzaju powierzchni; czasami dla uzyskania najlepszych efektów warto zastosować więcej niż jedną. Podstawową czynnością jest zawsze dokładne umycie rąk lub odkażenie płynem. Czynność ta zapobiega przenoszeniu zarazków i jest pierwszą barierą ochronną, dlatego taki nacisk kładzie się na konieczność dezynfekcji rąk przy wejściu i wyjściu ze sklepów, a także obowiązek mycia rąk po każdej wizycie w toalecie, czy w sytuacji, w której dłonie uległy zabrudzeniu.
Mycie i dezynfekcja rąk to podstawowa metoda ochrony przed szkodliwymi mikroorganizmami. Kolejnym etapem są fizyczne metody dezynfekcji powierzchni za pomocą chemicznych środków o właściwościach antybakteryjnych i antywirusowych. Należą do nich na przykład alkohole, związki metali ciężkich, aldehydy, fenole, związki halogenoforowe, pochodne etakrydyny, utleniacze, czy substancje powierzchniowo czynne. Związki te są wykorzystywane w środkach do dezynfekcji, które można kupić na przykład w sklepie Apteczka24.pl, gdzie znajdziesz szeroki wybór produktów do dezynfekcji.
Odkażanie powierzchni płynami powinno odbywać się ściśle według zaleceń producenta – płynu nie należy od razu wycierać, lecz poczekać aż odparuje, gdyż substancje bakteriobójcze muszą mieć czas, aby zadziałać. Dopiero po wyschnięciu płynu można przetrzeć powierzchnię, najlepiej jednorazowym ręcznikiem papierowym, by nie skazić jej ponownie.
Po umyciu i odkażeniu miejsca warto przeprowadzić ogólną dezynfekcję pomieszczenia, by usunąć mikroorganizmy z powietrza oraz miejsc, do których nie udało się dostać płynem do dezynfekcji. Bardzo skuteczna, ale droga metoda to dezynfekcja ozonem, który wnika w głąb produktów i w szczeliny oraz miejsca, do których zwykłą ściereczką nie byłoby szans dotrzeć. Dezynfekcja ozonem jest efektywną metodą, jednak trzeba pamiętać o tym, że na czas działania urządzenia, nikt nie może przebywać w pomieszczeniu.
Alternatywą jest dezynfekcja lampami UV. Tu mamy do wyboru kilka rodzajów lamp – tzw. Przepływowe, które po prostu zasysają powietrze i w zamkniętej komorze je dezynfekują (nadają się jedynie do dezynfekcji powietrza, ale mogą też mieć dodatkowo funkcję oczyszczacza). Drugim rodzajem są punktowe lampy UV, które ustawia się tak, by promieniowanie ultrafioletowe padało na daną powierzchnię (może być to nawet całe pomieszczenie) – promieniowanie UV skutecznie unieszkodliwia większość chorobotwórczych mikroorganizmów i patogenów, w tym wirus Sars-CoV-2. Ostatnim i najbardziej polecanym rodzajem lampy UV jest taka, która łączy w sobie cechy naświetlania punktowego oraz przepływowej metody. Taka wirusobójcza lampa UV działa zarówno na powierzchnie i przedmioty poddawane naświetlaniu, jak i oczyszcza oraz dezynfekuje powietrze, sprawiając że pomieszczenie jest biologicznie czyste. Szczegółowo na temat lamp do dezynfekcji, ich działania pisaliśmy w tym artykule.
Ważna jest dokładność i regularność
Wszystkie sposoby odkażania dezynfekcji są tak skuteczne, jak dobrze przestrzegamy zasad dezynfekcji zalecanych przez producenta. Liczy się zarówno czas odkażania, jak i dawka substancji lub promieniowania, a także dokładność przeprowadzenia procesu. Dla zyskania całkowitej pewności warto połączyć dwie lub trzy różne metody dezynfekcji, lecz nie jest to warunek konieczny. Obowiązkowa jest za to regularność czyszczenia i odkażania.
Bibliografia:
1. Redakcja, konsultacja lek. Aleksanda Witkowska, Czy lampy sterylizujące UV-C to dobry sposób dezynfekcji od koronawirusa?, medonet.pl, 16.03.2020 (dostęp: 26.03.2021)
2. Izabela Małecka, Gabriel Borkowski, Dezynfekcja powietrza promieniami UV i promieniową jonizacją katalityczną w instalacjach wentylacyjnych, Zeszyty Naukowe. Inżynieria Lądowa i Wodna w Kształtowaniu Środowiska, 2011 | Nr 3 | 25-30
3. Małecki Z., Małecka I.: Poprawa stanu mikrobiologicznego powietrza w przemyśle spożywczym, Zeszyty Naukowe- Inżynieria Lądowa i Wodna w Kształtowaniu Środowiska, nr 2,2010:24-32.