Dzięki badaniu dermatoskopowemu lekarz może stwierdzić, czy daną zmianą na skórze należy się przejmować i poddać ją dokładniejszemu badaniu, czy też jest to normalne, niezłośliwe znamię. Dermatoskopia to wizualne badanie skóry, do którego wykorzystuje się specjalne urządzenie optyczne – dermatoskop. Co to jest, jak wygląda dermatoskopia i kiedy się ją wykonuje? Tego dowiesz się poniżej.
Na czym polega dermatoskopia?
Na skórze występują różne przebarwienia i znamiona. Każdy je ma, jest to rzecz całkowicie naturalna, co więcej z wiekiem ich przybywa i nie muszą stanowić żadnego zagrożenia. W zdecydowanej większości przypadków są to zwyczajne pieprzyki, przebarwienia lub nowotwory o niezłośliwym charakterze. Jednak zdarzają się i takie, które mogą stanowić niebezpieczeństwo i ryzyko nowotworowe, a w ich gronie znajduje się objęty złą sławą czerniak.
Co to jest dermatoskopia? To badanie polegające na wizualnym obejrzeniu tych zmian za pomocą dermatoskopu, czyli specjalnego urządzenia, zapewniającego duże powiększenie i dobre oświetlenie skóry. Badanie takie pozwala wykryć zmiany podejrzane na wczesnym etapie, gdy ich wyleczenie będzie jeszcze możliwe.
Oczywiście samo to nie wystarczy, gdyż do stwierdzenia prawdziwej natury zmiany konieczne są inne badania np. histopatologiczne badanie wyciętej chirurgicznie zmiany barwnikowej. Niemniej jednak badanie dermatoskopem jest bardzo wartościowe i pozwala na pierwszy odsiew pacjentów. Dermatoskop zapewnia kilkunastokrotne powiększenie i dobre oświetlenie; obraz jest trójwymiarowy przez co lekarz może obejrzeć też głębsze warstwy skóry. Dobry dermatoskop pozwala dostrzec naprawdę wiele szczegółów. W sklepie Apteczka24 znajduje się szeroki wybór urządzeń diagnostycznych oraz akcesoriów.
Jak przebiega dermatoskopia?
Wiesz już co to jest dermatoskop i na czym polega badanie. A jak przebiega? Na początku lekarz zwilża skórę, aby uzyskać większą rozdzielczość obrazu przy użyciu urządzenia optycznego. Następnie w miejscu, w którym znajduje się zmiana, przykładany jest dermatoskop, a lekarz przygląda się jej i dokonuje oceny według określonego wzorca. Sprawdza czy pojawiają się charakterystyczne wzory, kombinacje, grudki czy kropki odpowiednie dla danego rodzaju zmiany barwnikowej. Nie są to jednak cechy dające gwarancję rozpoznania, dlatego o konieczności jej usunięcia najczęściej decyduje wynik badania histopatologicznego.
W badaniu dermatoskopowym lekarz ocenia również cechy „ABCDE” zmiany. Są to:
A – Asymetry, czyli ocena całościowego kształtu zmiany. Asymetria, nieregularny kształt może budzić podejrzenia nowotworu złośliwego.
B – Borders to ocena brzegów, ich kształtu, wyraźności i regularności. Granice poszarpane, nieregularne, niewyraźne mogą zwiastować złośliwą zmianę.
C – Colour to zabarwienie zmiany. Im większa nieregularność i nierównomierność, tym ryzyko złośliwej zmiany większe.
D – Diameter. Zmiany o średnicy przekraczającej 5 mm lub charakteryzujące się szybkim wzrostem powinny budzić podejrzenie.
E – Elevation to cecha określająca wypukłość zmiany i jej powierzchnię. Nieregularna i nierównomierna może zwiastować nowotwór złośliwy.
Wszystkie powyższe cechy możliwe są do dostrzeżenia za pomocą dermatoskopu. To pomocne narzędzie do badania przesiewowego, które pozwala wstępnie odróżnić zmiany barwnikowe (pieprzyki) od zmian, które mogą mieć charakter złośliwy.
Kiedy wykonuje się dermatoskopię?
O wykonaniu badania dermatoskopowego należy pomyśleć, gdy obserwujesz na skórze niepokojące zmiany barwnikowe, przebarwienia lub grudki – zwłaszcza takie, które pojawiły się nagle lub zaczęły zmieniać swój kształt i wielkość. O tym, czy takie badanie jest konieczne, decyduje dermatolog, do którego należy udać się z niepokojącą zmianą skórną.
Szczególną uwagę na takie zmiany powinny zwrócić osoby o jasnej karnacji skóry, które dużo się opalają, mają liczne pieprzyki na ciele, a także mają w rodzinie krewnego, który chorował na nowotwory skóry. W ich przypadku ryzyko rozwoju nowotworu skóry, zwłaszcza czerniaka jest zwiększone.
Nie tylko nowotwory są wskazaniem do dermatoskopii. Badanie dermatoskopowe wykonuje się też w celu obejrzenia naczyniaków, zmian w postaci brodawek czy świerzbu oraz rogowacenia łojotokowego naskórka.
Najważniejsza jest samoobserwacja
Badanie dermatoskopowe przeprowadzane jest przez lekarza. Jednak podstawowe badanie w kierunku zmian złośliwych można (a nawet trzeba) przeprowadzać w domu. W tym celu należy stanąć przed lustrem i poświęcić chwilę na obejrzenie wszystkich zmian barwnikowych na swoim ciele, również tych znajdujących się w trudno dostępnych i mało widocznych miejscach. Warto poprosić o pomoc kogoś, by obejrzał zmiany na plecach czy na skórze głowy. Regularne przeprowadzanie takiego badania umożliwi Ci szybką reakcję w przypadku, gdy pojawi się niepokojące znamię.
Bibliografia:
1. Dąbkowski J.: Wykorzystanie diagnostyki dermatoskopowej w różnicowaniu zmian barwnikowych skóry. W: Kaszuba A., Zieliński K. (red.): Choroby i nowotwory skóry wywołane promieniowaniem ultrafioletowym. Łódź, ADI, 2004
2. Krasowska D.: Kupiec A., Kowalczyk I., Kozioł M., Gerkowicz A., Dermatoskopia–nowoczesna metoda diagnostyki chorób skóry., Medycyna XXI wieku;
