Uczucie duszności może pojawić się po intensywnym wysiłku fizycznym lub pod wpływem silnych emocji. Towarzyszy mu przyspieszony oddech oraz puls. To jednak niejedyne sytuacje, w których możesz doświadczyć problemów z oddychaniem. Za każdym razem wiążą się one z narastaniem lęku i obaw o własne zdrowie, a nawet i życie. Od czego są duszności i kiedy są objawem poważnej choroby?
Co to jest duszność?
Duszności to subiektywne odczucie braku powietrza i problemów z oddychaniem. Mowa zarówno o niemożliwości zaczerpnięcia głębszego wdechu, jak i kłopotach ze spokojnym i odpowiednio głębokim wydechem. Uczucie to wiąże się z dyskomfortem i może być powodem nasilającego się lęku. Wyróżnia się duszność spoczynkową oraz wysiłkową. Jak sama nazwa wskazuje, duszność wysiłkowa jest związana z aktywnością fizyczną. Kolejnym podziałem duszności to ten na duszność ostrą, pojawiająca się nagle lub w przeciągu kilku dni, a także duszność przewlekłą, utrzymującą się minimum miesiąc. Duszność nagła, ostra zwykle wiąże się z zagrożeniem zdrowia lub życia pacjenta, dlatego w większości przypadków konieczna jest interwencja lekarska. Jeśli chodzi o duszność przewlekłą, aż 70-90% przypadków jej wystąpienia jest związana z chorobą układu oddechowego lub układu krążenia.
Co jest przyczyną duszności?
Duszności w klatce piersiowej, które pojawiają się nagle, mogą być związane z rozwijająca się infekcją. Są one szczególnie niebezpieczne u noworodków, które oddychają jedynie przez nos. Kolejnym powodem wystąpienia nagłej duszności może być ciało obce w układzie oddechowym. Jeśli chodzi o zawał i związane z nim duszności, objawy są dość charakterystyczne i obejmują także ucisk w klatce piersiowej i ból zlokalizowany zazwyczaj za mostkiem, promieniujący do lewej ręki, barku czy nawet do żuchwy. Nagłe duszności to także możliwy objaw zatoru tętnicy płucnej, odmy opłucnowej, ataku alergii czy astmy oskrzelowej. Kłopoty z oddychaniem pojawiają się w przebiegu m.in. zapalenia płuc, zapalenia oskrzeli, ostrym przebiegu koronawirusa. Towarzyszą im gorączka, bóle w klatce piersiowej, a także w przypadku niektórych chorób kaszel z ropną wydzieliną lub krwioplucie. Jeśli zauważysz u siebie nagłe, nasilające się problemy z oddechem, koniecznie zasięgnij porady lekarskiej.
Przyspieszony, płytki oddech, zawroty głowy i uczucie gorąca to kolejne możliwe objawy duszności. Przyczyna takiej sytuacji może być powiązana z Twoim stanem emocjonalnym. Depresja i nerwica, zaburzenia lękowe to choroby, w których pojawiają się trudności w oddychaniu, przyspieszone tętno, uczucie kołatania serca. Towarzyszą im takie objawy, jak m.in. problemy ze snem, koncentracją, dolegliwości ze strony układu pokarmowego czy niestabilność emocjonalna.
Uczucie duszności a choroby przewlekłe
Co może być przyczyną braku tchu? Przewlekłe choroby, głównie te układu oddechowego oraz krążenia. Mowa o takich dolegliwościach, jak niewydolność serca, zwłóknienie płuc, wszelkie wady serca i płuc. Duszności to także jeden z objawów przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP). Wraz jej postępem zwężają się oskrzela, a dusznościom towarzyszy również męczący kaszel (niekiedy kaszel z ropną lub krwawą wydzieliną). Uczucie duszności są również jednym z symptomów chorób neurologicznych, na przykład stwardnienia bocznego zanikowego, czy chorób onkologicznych, kiedy powiększający się guz może uciskać na tkankę płuc. Problemy z tarczycą, anemia czy kwasica metaboliczna to kolejne przyczyny przewlekłych duszności.
Na problemy z oddechem skarży się również wiele kobiet w ciąży. Zwykle dolegliwości te są związane ze zmianami, jakie zachodzą w organizmie kobiety, bywa jednak, że zwiastują poważniejsze kłopoty zdrowotne, będąc objawem np. stanu przedrzucawkowego. Dlatego tak ważna jest regularna kontrola stanu zdrowia ciężarnej, jak i konsultacja lekarska za każdym razem, gdy charakter duszności się zmienił lub towarzyszą im inne dolegliwości.
Leczenie duszności
Jeśli chodzi o duszności, przyczyna kłopotów z oddychaniem może mieć różne podłoże, dlatego niemożliwym jest wskazać uniwersalną metodę leczenia. Dopiero diagnoza lekarska i wykonanie niezbędnych badań pomogą ustalić plan pomocy pacjentowi. Wyeliminowanie przyczyny lub łagodzenie objawów choroby przewlekłej może wymagać interwencji chirurgicznej, wprowadzenia farmakoterapii, psychoterapii lub zmiany stylu życia. W leczeniu przewlekłych chorób ważne jest także regularne badanie saturacji. W tym celu należy sięgnąć po pulsoksymetr, kupisz go online w Apteczka24. To niewielkie urządzenie, które wykonuje pomiar tętna i saturacji krwi w warunkach domowych (dowiedz się więcej na ten temat).
Bibliografia:
-
dr hab. n. med. Lech Panasiuk, Duszność, Medycyna Rodzinna 1/2003, s. 20-25.
-
prof. dr hab. n. med. Bernard Panaszek, Najczęstsze przyczyny duszności przewlekłej, Medycyna po dyplomie 2020/4.
-
dr med. Filip Mejza, Duszność, mp.pl, data dost. 27.03.2022.