Jak unikać paradontozy, zapalenia dziąseł czy grzybicy jamy ustnej?

Nawet niewielkie zmiany w jamie ustnej mogą stać się przyczyną bolesnych dolegliwości, a z biegiem czasu będą rozwijać się stany chorobowe. Nadżerki i drobne urazy sprzyjają zapaleniu dziąseł i infekcjom oraz rozwojowi paradontozy. Nieleczone infekcje, w tym grzybica jamy ustnej, prowadzą do poważnych konsekwencji zdrowotnych, chorób dziąseł, zębów, a w krytycznych sytuacjach nawet do zakażeń ogólnoustrojowych. Jak unikać chorób jamy ustnej i jak dbać o jej higienę?

Powszechne choroby jamy ustnej – bakterie są wszędzie

Jamę ustną zamieszkuje nawet 700 gatunków różnych mikroorganizmów. Większość z nich żyje z nami w symbiozie, nie zagrażając nam albo wręcz pomagając; inne zwykle nie są groźne, ale gdy zanadto się namnożą lub dostaną się do miazgi zębów, nerwów lub krwiobiegu mogą atakować inne struktury. Najbardziej niebezpieczne są mikroorganizmy, których nie powinno być w jamie ustnej, ale dostały się tam i zaczęły namnażać; są to zwłaszcza grzyby czy bakterie z rodziny Streptococcus (u zdrowych osób mogą występować w niewielkiej ilości i dopóki układ odpornościowy jest w pełni sprawny, nie wywołują objawów).

Najczęstsze choroby i zmiany w jamie ustnej to:

• próchnica zębów,

• drożdżyca (grzybica) jamy ustnej,

• paradontoza,

• zapalenie dziąseł,

• nadżerki,

• nowotwory.

Zmiany w jamie ustnej – wszystko zaczyna się od mikroorganizmów

Gdyby nie mikroorganizmy, większość drobnych urazów i innych zmian szybko by się goiła i nie pozostawałby po nich żaden ślad. Jednak to właśnie bakterie i grzyby żyjące w ustach ciągle oddziałują na błonę śluzową i okoliczne tkanki.

Brak higieny jamy ustnej oraz osłabienie układu odpornościowego, jak również używanie niektórych leków, powodują namnażanie się flory, zakażenia i zmiany chorobowe w jamie ustnej, zwłaszcza zapalenia dziąseł, próchnicę, drożdżycę czy paradontozę. Błona śluzowa jamy ustnej ma chronić dziąsła przed wnikaniem patogenów, ale urazy i podrażnienia osłabiają śluzówkę, ułatwiając wnikanie bakterii. Zatem jak unikać zapalenia dziąseł, paradontozy i grzybicy?

Najważniejsza jest higiena

Aby zapobiegać rozwojowi paradontozy, zapalenia dziąseł czy grzybicy istotne jest utrzymywanie prawidłowej higieny jamy ustnej. Niestety wiele osób lekceważy ten aspekt, w konsekwencji dochodzi do szybkiego namnażania się bakterii, atakowania zębów i dziąseł. Próchnica niszczy pojedynczy ząb, natomiast choroby przyzębia i dziąseł stopniowo obejmują całą szczękę. Paradontoza jest infekcyjną chorobą przyzębia, której jedną z przyczyn jest nieprawidłowa higiena jamy ustnej. To nie tylko na samo szczotkowanie, ale również używanie nici dentystycznej, porządne płukanie (sprawdź polecane irygatory do jamy ustnej), masaż dziąseł i czyszczenie języka. Warto też ograniczyć spożycie alkoholu, cukru i słodkich napojów, a także rzucić palenie.

Aby prawidłowo dbać o higienę jamy ustnej, należy zaopatrzyć się w dobrą pastę do zębów oraz szczoteczkę. Jeżeli nie ma wskazań do używania specjalistycznej pasty, każda będzie dobra, jednak szczoteczka do zębów to bardziej złożone zagadnienie. Najpopularniejsze są trzy rodzaje: tradycyjne szczoteczki manualne, szczoteczki elektryczne rotacyjne lub rotacyjno-pulsacyjne oraz szczoteczki soniczne. Szczególnie polecamy soniczne, które wymiatają resztki jedzenia, rozbijają płytkę nazębną, a fale soniczne docierają tam, gdzie włosie nie jest w stanie dostać się fizycznie. O zaletach sonicznych szczoteczek przeczytasz też tutaj, a jeżeli zastanawiasz się nad zakupem szczoteczki dla dziecka, zapoznaj się z naszym poradnikiem.

W celu ograniczenia rozwoju grzybicy jamy ustnej najważniejsza jest eliminacja czynników sprzyjających rozwojowi kandydozy – unikanie zakażeń, rezygnacja ze słodkich pokarmów i napojów (cukier sprzyja grzybicy), stosowanie diety bogatej w produkty zawierające witaminy, minerały i wzbogacające naturalną mikroflorę organizmu. Trzeba też pamiętać, że antybiotyki i wziewne sterydy mogą sprzyjać grzybicy.

Jak uniknąć chorób jamy ustnej? Wzmacnianie odporności

W przeważającej większości przypadków układ immunologiczny świetnie radzi sobie z utrzymywaniem równowagi i nie dopuszcza do tego, by mikroorganizmy zbytnio się namnażały i atakowały tkanki. Aby tak się działo, musi być sprawny. Z tego względu ważne jest, aby dbać o dietę i spożywać pokarmy bogate w witaminy i minerały wzmacniające odporność. Należą do nich zwłaszcza: cynk, miedź, żelazo, selen wapń, koenzym Q10, witamina C, witaminy z grupy B (gównie B1 i B6), witamina D, witamina E. Pamiętaj też o odpowiednim nawadnianiu organizmu, gdyż odwodnienie powoduje wysuszanie błony śluzowej i łatwiejsze przenikanie przez nią patogenów wywołujących choroby jamy ustnej.

Bibliografia

1. Iwona M. Tomaszewska, Higiena jamy ustnej dorosłych pacjentów, portal mp.pl dla pacjentów (17.08.2016);

2. Kowalski J., Wpływ czynników na choroby przyzębia – przegląd literatury, Nowa Stomatol., 2008, 1, 19-23;

3. Iwona M. Tomaszewska, Zapalenia przyzębia, portal mp.pl dla pacjentów (15.03.2017);

4. Dorota Gajdzik-Plutecka, Maria Wacińska-Drabińska, Dorota Olczak- Kowalczyk, Grzybica jamy ustnej – patogeneza, obraz kliniczny, Borgis - Nowa Stomatologia 1-2/2009, s. 17-20;