Bestsellery
Wyprzedaż
Promocje
Pomysł na prezent
Blog
Gorączka jest fizjologiczną odpowiedzią organizmu na infekcje oraz stany chorobowe. Jest to część ludzkiego układu odpornościowego, nie zaś objaw wywołany przez samą infekcję. Pojawia się więc pytanie, czy obniżanie gorączki zawsze jest potrzebne? W tym artykule odpowiemy na pytania: co oznacza gorączka, jaka jest jej funkcja oraz kiedy jest za wysoka i należy ją zbić, a kiedy lepiej tego nie robić.
Spis treści
Jakie funkcje ma gorączka?
Co oznacza gorączka? Jednym z podstawowych mechanizmów obronnych organizmu jest podwyższenie temperatury ciała ponad fizjologiczną, w odpowiedzi na dostanie się do ustroju czynników zakaźnych. Wiele z bakterii, wirusów, czy grzybów jest przystosowana do rozmnażania się i efektywnego funkcjonowania w środowisku temperatury ludzkiego ciała, która wynosi około 37°C wewnątrz organizmu, co daje około 36,6°C przy tradycyjnym pomiarze pod pachą lub na czole.
Wystarczy, aby temperatura ustroju nieco się podwyższyła np. do 38-39°C, a część z patogenów ginie lub ich procesy podziału zostają zahamowane, zmniejsza się skuteczność zakażania i są bardziej podatne na fagocytozę. Zatem gorączka jest jak najbardziej przydatnym zjawiskiem. Problem pojawia się, gdy jest zbyt wysoka lub utrzymuje się zbyt długo. Taki stan osłabia organizm, stanowi też spore ryzyko odwodnienia pacjenta. Pojawia się także pytanie, czy za utrzymującą się wyższą temperaturą nie stoją poważniejsze choroby, w tym nowotwory. Powodem do bacznej obserwacji organizmu jest również wysoka gorączka bez innych objawów, zwłaszcza jeśli taki stan utrzymuje się długo, a domowe sposoby na gorączkę nie przynoszą żadnych efektów. Warto zatem wiedzieć, jakie są ogólne zalecenia lekarskie, gdy termometr wskazuje na temperaturę wyższą niż książkowe 36,6 °C.
Do jakiej temperatury nie zbijać gorączki?
Przyjmuje się, że temperatura oscylująca między 38-38,5 °C nie wymaga podania choremu leków. Należy jednak pamiętać o tym, że to, czy zbijać gorączkę jest dużej mierze uzależnione od współistniejących objawów, samopoczucia chorego. Liczy się także wiek pacjenta. To, od jakiej temperatury zbijać gorączkę u dorosłego często nie pokrywa się z postępowaniem w przypadku dzieci, zwłaszcza noworodków. Nie bez znaczenia są także okoliczności, które mogły wpłynąć na zmianę temperatury ciała.
Podwyższona temperatura lub gorączka może, ale nie musi być sygnałem rozwoju choroby. W pierwszym przypadku za pogorszenie stanu zdrowia odpowiadają zwykle infekcje bakteryjne, wirusowe, grzybicze czy pasożytnicze. Biorąc pod uwagę towarzyszące zmianom temperatury objawy, gorączka może być efektem reakcji alergicznej na dany alergen, wiązać się z zażyciem leku. Wyższa temperatura ciała pojawia się także w sytuacjach stresujących, po szczepieniu, przy zwiększonej aktywności fizycznej czy zjedzeniu lub wypiciu mocno rozgrzewających potraw i napojów. Dlatego też, zamiast od razu zastanawiać się, jak zbić gorączkę u dorosłych lub dzieci, warto poobserwować reakcje organizmu.
Zmiany temperatury mogą być jednak powiązane z rozwojem choroby nowotworowej, toczącym się w organizmie stanem zapalnym wynikającym z choroby autoimmunologicznej lub na przykład wyrwania zęba.
Długo utrzymująca się wysoka gorączka u dziecka?
W przypadku dzieci wyższe temperatury często towarzyszom procesowi wyżynania się zębów. Zdarzają się także sytuacje, kiedy młodzi rodzice umawiają szybko wizytę u lekarza i pytają, jak zbić gorączkę u dziecka, a okazuje się, że nagłe podwyższenie temperatury jest wynikiem przegrzania pociechy. Zbyt wiele warstw ubrań, dodatkowe kocyki w czasie spacerów – choć najmłodsi potrzebują dodatkowej ochrony przed zimnem, zwykle jedna warstwa ubrań więcej, niż w przypadku dorosłych, jest dla nich wystarczająca. Mimo wszystko trudno się dziwić postawie rodziców. Podwyższenie temperatury lub gorączka u dzieci w wieku niemowlęcym, u noworodków zawsze jest sygnałem do konsultacji z pediatrą. U najmłodszych pacjentów choroby rozwijają się wyjątkowo szybko, stąd konieczność szybkiej reakcji. Wyjątkowo groźne są przede wszystkim infekcje bakteryjne u pacjentów w wieku poniżej 3 miesięcy życia. W takich chwilach kwestia tego, kiedy zbijać gorączkę u dzieci jest zastępowana przez pytanie, co na gorączkę u najmłodszych sprawdzi się najlepiej. Długo utrzymująca się wysoka gorączka u dzieci wymaga podjęcia odpowiedniego leczenia, w przypadku najmłodszych pacjentów zazwyczaj w warunkach szpitalnych.
Chcesz wiedzieć więcej? Sprawdź, o czym może świadczyć gorączka.
Od jakiej temperatury jest gorączka, a kiedy jest stan podgorączkowy?
Wiele osób ma problem z interpretacją wyniku pomiaru temperatury i tendencję do nadużywania terminu gorączka. Zastanawiając się, od jakiej temperatury zbijać gorączkę, często wskazują wartości w granicach 37-37,5 °C. To błąd, a zbyt wczesne podanie leku przeciwgorączkowego może wręcz skutkować dłuższym powrotem do zdrowia w przypadku na przykład przeziębienia. Zatem od ilu stopni jest gorączka? Zakres temperatury ciała 37-38°C określamy jako stan podgorączkowy, natomiast o gorączce mówimy, gdy temperatura (mierzona na skórze) wynosi ponad 38°C. Stan podgorączkowy to sygnał, że organizm mobilizuje układ odpornościowy do zwalczania rozwoju chorobotwórczych drobnoustrojów. Jak zostało wspomniane, wysokość temperatury ciała zależy od wielu czynników. Wśród nich znajduje nawet i pora dnia, w której mierzona jest gorączka. Objawy podwyższonej temperatury można zauważyć w godzinach popołudniowych. Różnica między pomiarem porannym a popołudniowym, wynosząca 1-1,5 stopnia jak najbardziej jest normalnym zjawiskiem, choć zawsze ważne są indywidualne okoliczności.
Biorąc pod uwagę powyższe, nie należy od razu zbijać gorączki, lecz obserwować jej przebieg i reagować w miarę rozwoju sytuacji, kiedy gorączka jest za wysoka. Pomoże Ci w tym niezbędny element domowej apteczki, czyli termometr. Do użytku domowego polecamy termometry elektroniczne dotykowe lub termometry bezdotykowe na podczerwień, pozwalające na szybki pomiar nawet podczas snu (co zapobiega zbudzeniu osoby chorej np. dziecka). Dobrym rozwiązaniem pośrednim są termometry douszne. Sprawdź, który wybrać i który lepiej się sprawdzi: klasyczny, czy bezdotykowy. W Apteczka24 możesz kupić online termometry medyczne, a także termometry dla dzieci od czołowych producentów, poszczególne modele urządzeń są także wzbogacone o funkcje dodatkowe, jak chociażby interpretacja wyniku pomiaru zgodnie z wytycznymi WHO lub sygnały alarmujące o nieprawidłowej pozycji termometru w trakcie pomiaru.
Czy należy zwalczać gorączkę?
Zbyt wysoka temperatura osłabia organizm i wpływa na samopoczucie chorego, może stanowić także zagrożenie dla jego zdrowia lub życia. Gdy gorączka utrzymuje się w okolicy 38-39°C i towarzyszą jej typowe dla przeziębienia objawy, można rozważyć podanie leków przeciwgorączkowych i innych działających objawowo np. na katar, czy zatkany nos, najważniejszy jest jednak wypoczynek i nieforsowanie organizmu, by miał czas na regenerację. Za każdym razem należy obserwować nie tylko ogólny stan zdrowia danej osoby, ale i jej reakcje na objawy choroby. Wyższe temperatury zwykle gorzej znoszą dzieci, kobiety w ciąży, seniorzy czy pacjenci z chorobami układu krążenia. Bywa tak, że pacjent wyjątkowo źle reaguje już na sam stan podgorączkowy (jest mocno osłabiony, ma drgawki gorączkowe lub mocno się poci) wtedy warto zastanowić się nad domowymi metodami, bez konieczności sięgania po lek lub – jeśli stan chorego tego wymaga – skorzystać z porady lekarskiej i farmakoterapii.
A od jakiej temperatury zbijać gorączkę u dzieci? Jak zostało wspomniane, większe zagrożenie u noworodków i niemowląt daje już niższa gorączka, kiedy do lekarza warto umówić się od razu po wskazaniu przez termometr temperatury wyższej niż 38 °C. W przypadku kilkuletnich dzieci zalecana jest obserwacja. Kształtujący się układ odpornościowy zwykle wiąże się z kilkoma, a nawet kilkunastoma infekcjami u dzieci w wieku przedszkolnym w ciągu roku. Mimo to należy bacznie obserwować pociechę, aby w porę zareagować. Zastanawiając się, co na gorączkę sprawdzi się najlepiej u dzieci, warto wymienić przede wszystkim paracetamol, podawany w dawce dopasowanej do wagi małego pacjenta. Jak zbić gorączkę z jego pomocą? Dla noworodków i niemowląt przeznaczone są czopki, z kolei nieco starsze dzieci poradzą sobie z przyjęciem leku w formie syropu lub tabletki.
Jak zwalczać gorączkę domowymi sposobami?
Babcine sposoby na gorączkę? To proste i naturalne metody, które pomagają obniżyć delikatnie temperaturę, polepszyć samopoczucie chorego oraz przyspieszyć jego powrót do zdrowia. Niestety, nie sprawdzą się one w sytuacji, kiedy naszym przeciwnikiem jest wysoka gorączka. Kiedy zbijać temperaturę domowymi sposobami? Z pewnością będą one skuteczne w zwalczaniu stanu podgorączkowego oraz przy temperaturze do 38,5-39 °C w zależności od stanu zdrowia oraz wieku chorego. Najpopularniejsze babcine metody na obniżenie temperatury to:
-
zimne okłady na gorączkę,
-
chłodne kąpiele,
-
picie ziołowych naparów,
-
skorzystanie z mocy naturalnych antybiotyków, czyli czosnku, cebuli czy miodu,
-
odpoczynek.
Zimne okłady na gorączkę
Podwyższona temperatura zwiększa ryzyko przegrzania organizmu. Aby temu zapobiec, warto sięgnąć po zimne okłady na gorączkę. Może to być zarówno zmoczony ręcznik, chustka, jak i żelowe okłady ciepło-zimno, kupione w sklepach medycznych. Schłodzony okład należy przyłożyć do czoła, karku, potylicy. Dobrym sposobem na gorączkę jest także schłodzenie szyi. Delikatną ulgę przynoszą również kąpiele w chłodnej wodzie – jej temperatura musi być o 1 stopień niższa od temperatury ciała chorego, a sama kąpiel nie powinna trwać dłużej niż 10-15 minut.
Czy gorączkę trzeba wypocić?
Wokół tego tematu narosło sporo mitów. Wiele osób chce obniżyć temperaturę, leżąc w łóżku pod grubym kocem. Warto jednak dodać, kiedy zbijać temperaturę w taki sposób. Otóż metoda ta jest skuteczna w przypadku stanu podgorączkowego. Odpoczynek w łóżku, rozgrzanie się i wymuszenie nadmiernego pocenia, wspomaga usuwanie toksyn z organizmu oraz pomaga obniżyć temperaturę o kilka kresek. Jednak jeśli mamy do czynienia z wysoką gorączką, dodatkowe rozgrzewanie organizmu zwiększa ryzyko jego przegrzania i odwodnienia.
Co pić w czasie gorączki?
Wyższa temperatura i towarzysząca jej potliwość prowadzi do nadmiernej utraty wody przez organizm. Zazwyczaj chory nie ma apetytu, odmawia picia. Jednak aby nie doprowadzić do odwodnienia, należy pić regularnie, najlepiej małymi łykami. Dobrym wyborem będzie woda w temperaturze pokojowej, jej alternatywą mogą być koktajle warzywne, herbaty owocowe.
Stan podgorączkowy lub umiarkowana gorączka to dobry moment na to, aby sięgnąć po napary ziołowe z kwiatów lipy, czarnego bzu lub malin, które działają napotnie. Z kolei kubek mleka z miodem i czosnkiem to typowo domowy sposób na gorączkę, należy jednak pamiętać, aby mleko nie było za ciepłe (miód traci swoje właściwości). Przy wyższych temperaturach warto zadbać o poziom elektrolitów. Pomocne są mieszanki kupione w aptece (dla dzieci w owocowych smakach) lub domowe izotoniki (woda, sól, miód, sok z cytrusów). O florę bakteryjną w czasie choroby zadba kefir, jogurt naturalny. Warto też postawić na zupy. Tradycyjny rosół czy kremowe zupy z warzyw nie tylko pomogą choremu wzmocnić organizm, ale i nieco go nawodnią.
Czym grozi wysoka gorączka?
W przebiegu grypy lub innych infekcji dróg oddechowych gorączka może sięgać 39-40°C, natomiast w ciężkich infekcjach i stanach chorobowych może pojawiać się gorączka ponad 40°C. Wysokie wartości 40-42°C grożą hipertermią, czyli przegrzaniem organizmu i mogą już stanowić zagrożenie samo w sobie, gdyż wysoka temperatura grozi uszkodzeniem czynności białek i błon komórkowych, uszkodzeniem neuronów i niewydolnością narządów wewnętrznych. Chory może mieć zaburzenia świadomości, dreszcze, mdleć. W przypadku temperatury powyżej 42 stopni uszkodzenia mózgu mają charakter nieodwracalny. Wysoka gorączka ciała jest więc stanem niebezpiecznym, ale i lekko podwyższona, za to długo utrzymująca się temperatura, również powinna być powodem do niepokoju, gdyż może sugerować inne, niż infekcyjne podłoże choroby.
Co robić, gdy nie można zbić wysokiej gorączki?
Wiedząc, czym grozi wysoka gorączka, warto dowiedzieć się, co robić, gdy domowe sposoby na gorączkę nie pomagają, a zażycie leków nie przynosi żadnej ulgi lub jest ona tylko chwilowa. W przypadku temperatury 38 °C noworodków/niemowlaków, temperatury powyżej 40°C u dorosłych oraz gdy ta nie spada mimo stosowania leków, konieczna jest interwencja medyczna.
Inne sytuacje, kiedy z gorączką należy iść do lekarza:
-
Gdy gorączka współistnieje z nietypowymi lub poważnymi objawami: zaburzenia świadomości, silne bóle głowy, zapalenie spojówek, angina, silne duszności, wymioty, drgawki.
-
Gdy gorączka występuje bez żadnych charakterystycznych objawów, które da się wytłumaczyć infekcją wirusową.
-
Gdy gorączka utrzymuje się przez więcej niż 5-7 dni.
Domowe metody czy dostępne bez recepty leki to sprawdzone sposoby na to, jak zwalczyć gorączkę w zaciszu własnej sypialni. Bywa jednak i tak, że wysoka temperatura stwarza zagrożenie dla zdrowia danej osoby lub jest sygnałem poważniejszej choroby. Jeśli cokolwiek budzi Twoje wątpliwości, nie zwlekaj z wizytą u lekarza.
